Straatzorg heeft professionals nodig met oog voor de gevallen medemens

Datum: 25 jan '24

Bij het doktersgezin waarin Igor van Laere op het Brabantse platteland opgroeide, kwam de mens in al zijn pluimages over de vloer. Sindsdien heeft hij altijd een zwak gehad voor kwetsbare mensen. Mensen die steeds vaker op straat belanden en voor wie instanties een massieve muur vormen. Igor, arts Maatschappij + Gezondheid, is een van de docenten in de nieuwe module Straatzorg en publieke gezondheid. “We richten ons op alle professionals die vinden dat de ziel moet terugkeren in de publieke zorg en die buiten de lijntjes durven kleuren.”

(tekst gaat verder onder afbeelding)

Een groot deel van zijn leven heeft Igor gegeven aan ‘mensen met gedoe’. Zo fietste hij 15 jaar als daklozendokter door Amsterdam. Hij leerde ook het ‘gedoe’ van het systeem kennen. Volgens hem een vesting waar hulpverleners zich veilig achter protocollen kunnen verschuilen. “Dan wordt gezegd dat een cliënt niet gemotiveerd is of geen hulpvraag stelt. Maar dit zijn termen voor de knappe koppen. Niet voor de burger zonder huis, met schulden en verprutste relaties.”

Straatzorg richt zich op mensen zonder een vast dak boven hun hoofd. Wat kenmerkt die groep?

“Het stereotiepe beeld was altijd dat van de alleenstaande, laagopgeleide Nederlandse man met een excessief alcohol- of cocaïneprobleem en vaak een verleden van huiselijk geweld. Maar tegenwoordig is de groep veel groter geworden. We zien een groep onverzekerden, onder wie veel arbeidsmigranten die hiernaartoe worden gelokt om in slachthuizen en kassen te werken. Maar we zien ook steeds meer ‘gewone’ Nederlanders die na een scheiding nergens naartoe kunnen. Ook het aantal vrouwen op straat neemt toe, net als het aantal jongeren die door de wooncrisis geen huisvesting hebben.”

Wat is er volgens jou mis met de zorg aan deze mensen?

“De publieke zorg zou zich moeten kenmerken door nieuwsgierigheid, ambitie en kennis van zaken. De afgelopen dertig jaar zijn die waarden door de ‘vermarkting’ en de komst van consultants met Excel-sheets in het gedrang gekomen. Kennis van mensen en zorg op de bodem van de samenleving is er nauwelijks. Tegelijkertijd komen er steeds meer daklozen bij en dat is nog maar het begin van de epidemie. Professionals komen veel te weinig achter hun scherm vandaan. Zij weten niet wat er op de bodem speelt.”

Heb je daarom de module Straatzorg en publieke gezondheid ontwikkeld?

“Ja, samen met straatdokters Ronald Smit en Marcel Slockers bundelen we onze lessen van de straat. Pas als je ziet en vóelt wat er speelt, kun je dat omzetten in praktisch beleid. Met deze module willen we het bewustzijn en de signaalcapaciteit van professionals versterken. Met dat laatste bedoel ik het vermogen om de juiste signalen op te pikken bij mensen die dreigen verder af te glijden. Om vervolgens te weten dat je iets kunt dóen en niet hoeft af te wachten tot iemand verdrinkt. Mensen kunnen heel lang op het randje functioneren. Maar als de helpende hand van de buurvrouw wegvalt, kunnen zij ineens wegzakken in het moeras. Als professional kun je helpen om dat moeras een beetje leeg te pompen. Door hier en daar wat bakens aan te brengen zodat mensen niet verder afglijden. Met deze nascholing maken de deelnemers kennis met de problematiek van mensen die op straat leven of daar dreigen te belanden. Maar ook over de oorzaken die daaraan ten grondslag liggen. En we laten zien welke bouwstenen voor goede sociaal-medische zorg er zijn.  Deze bouwstenen zijn vanuit de praktijk ontwikkeld door de Doctors for Homeless Foundation en de Nederlandse Straatdokters Groep. Iedere deelnemer gaat ook de straatzorg praktijk in, om te voelen wat er speelt.”

Voor wie is deze module interessant?

“Voor iedere professional met een hart voor mensen in sociaal-medisch verval. Artsen, verpleegkundigen en andere professionals uit het sociale domein. We zijn echt op zoek naar mensen die willen dat de ziel terugkeert in de publieke zorg en zonodig buiten de lijntjes kleuren in het belang van de gevallen medemens.”

Meer informatie?

Op 25 april 2024 start de eerste driedaagse nascholing. Meer weten? Klik op Straatzorg en publieke gezondheid.